Pankreas kanseri, en ölümcül kanser türlerinden biridir çünkü genellikle geç evrede fark edilir. Erken tanı konulduğunda cerrahi müdahale ile hastalığın önüne geçmek mümkün olabilir ama çoğu hasta tanı aldığında bu şansını kaybetmiştir.
Bu yeni çalışmada Çinli araştırmacılar (kaynak), kandaki hücre dışı DNA (cfDNA) parçalarının yapısını inceleyerek pankreas kanserini çok erken evrede bile tespit edebilen bir kan testi modeli geliştirdiler. 1.167 kişiden alınan kan örnekleriyle geliştirilen yapay zekâ destekli bu test, hem kanserli hem de sağlıklı bireyleri çok yüksek doğrulukla ayırt etti.
Elde edilen sonuçlara göre:
-
Eğitim verisinde %93 duyarlılık(kanser olanı yakalama) ve %95 özgüllük (sağlıklıyı doğru tanıma) sağladı.
-
Bağımsız test grubunda bu oranlar %97 ve %93’e ulaştı.
-
Dış kaynaklı veri setlerinde de benzer başarılar gözlendi.
Sensitivity (Duyarlılık):
Testin gerçek pankreas kanseri hastalarını doğru şekilde tanıma oranıdır.Örneğin, %97 sensitivity demek: 100 pankreas kanseri hastasından 97’sini doğru şekilde “pozitif” olarak saptıyor (erken evrede bile).
Specificity (Özgüllük):
Testin gerçek sağlıklı bireyleri yanlışlıkla “kanser” demeden doğru tanıma oranıdır.Örneğin, %93 specificity demek: 100 sağlıklı kişiden 93’ünü doğru şekilde “negatif” olarak tanıyor, sadece 7’sine yanlış pozitif diyor.
Bu test ayrıca iyi huylu pankreas kistleri olan kişilerle pankreas kanserli hastaları da ayırt edebildi. Bu da yanlış pozitif oranlarını düşürmek açısından oldukça önemli.
Bu gelişme, pankreas kanseri için erken teşhiste devrim niteliğinde olabilir. Erken yakalanan pankreas kanseri tedavi edilebilir hale gelebilir ve bu sayede hayatta kalma oranı ciddi şekilde artabilir.
Eğer gelecekteki çalışmalarda da bu başarı doğrulanırsa, klinik uygulamalara girerek hayat kurtarabilir.
